Zasady organizacji wycieczki MDP

06.05.2024 r.

Poza stacjonarnymi formami szkolenia młodych adeptów pożarnictwa, które realizujemy w remizach ochotniczych straży pożarnych, członkowie Młodzieżowych i Dziecięcych Drużyn Pożarniczych integrują się i dobrze spędzają czas w formie zorganizowanych wycieczek. Podczas wyjazdów jedno lub parodniowych zachodzą bardzo ważne procesy socjalizujące nasze drużyny – poznajemy naszych podopiecznych, w sytuacji zupełnie różnej od naszych zbiórek. Wycieczki pozwalają również wzbogacać proces szkoleniowy o dodatkowe treści.

Jak zorganizować wycieczkę, kto może być opiekunem, jak dobrać odpowiedni termin i miejsce wyjazdu – na te pytania postaramy się odpowiedzieć w tym artykule.

Na początek kilka informacji prawnych:

Informacje dotyczące organizowania wycieczek zawarte są w kilku aktach prawnych, postaramy się na początek wykazać, które z nich nie dotyczą wycieczek w ramach MDP:

• Ustawa z dnia 24 listopada 2017 r. o imprezach turystycznych i powiązanych usługach turystycznych – nie ma ona jednak zastosowania, gdy impreza ma charakter okazjonalny, niezarobkowy i dla ograniczonej grupy osób (Art.3 pkt 1)), a takimi w większości są wycieczki organizowane w ramach MDP.
• Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych – tutaj określone są wyłącznie wymagania dotyczące pilotów wycieczek i przewodników turystycznych.
• Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 maja 2018 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki krajoznawstwa i turystyki – dotyczy wyłącznie placówek oświatowych. Podobnie więc i tutaj nie znajdziemy wskazówek odnośnie organizacji wycieczek MDP, ponieważ nie może mieć zastosowania dla jednostek niepodlegających prawu oświatowemu.
• Art. 92p. 1. Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty ma zastosowanie dla każdego podmiotu organizującego wypoczynek dla dzieci i młodzieży. Należy jednak mieć na uwadze, że jej zakres obowiązuje wyłącznie, gdy impreza trwa nieprzerwanie co najmniej 2 dni i jest zorganizowana w okresie ferii letnich i zimowych oraz w czasie wiosennej i zimowej przerwy świątecznej (Art. 92a. 1.). Ten przepis już bardzo często ma zastosowanie, jednak jest on dedykowany przede wszystkim podczas organizacji obozów, biwaków, kolonii i półkolonii – wypoczynków, nie wycieczek.

Jeśli więc stowarzyszenie, jakim jest OSP, zamierza zorganizować wycieczkę dla członków swojej organizacji, to, o ile nie jest to w czasie określonym Art. 92a. 1. Ustawy o systemie oświaty, nie spełnia warunków z Ustawy o usługach hotelarskich i nie wymaga usług pilota turystycznego, to w obecnym systemie prawnym nie ma innych przepisów prawnych, a co za tym idzie ograniczeń dla organizowania wycieczek przez OSP.

Nie ma zatem żadnych wymagań dotyczących sprawowania opieki na takich wycieczkach. Opiekun ani organizator nie muszą legitymować się żadnymi specjalnymi uprawnieniami.

Ponieważ porozumienie między rodzicem a organizatorem wycieczki ma charakter umowy, zastosowanie może mieć tutaj wyłącznie:

• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny.

Nie wyklucza on również możliwość zawierania umowy w formie ustnej. Nie określa jednak standardów sprawowania opieki nad dzieckiem. 

REASUMUJĄC: OSP, jako stowarzyszenie, może organizować wycieczkę dla członków MDP/DDP, w tym członków niepełnoletnich i nie musi legitymować się żadnymi specjalnymi uprawnieniami w tym zakresie.
PAMIĘTAJ JEDNAK: organizując różnego typu wyjazdy musimy pamiętać, że ponosimy pełną odpowiedzialność za bezpieczeństwo uczestników.

Jedyne regulacje z tym związane mogą wystąpić w statucie stowarzyszenia – czyli nakładamy je sami na siebie. Żadne przepisy nie zwalniają organizatora wycieczki z zapewnienia bezpieczeństwa jej uczestnikom, gdyż w przypadku wystąpienia zagrożenia życia lub zdrowia, mają zastosowanie odpowiednie przepisy Kodeksu Karnego lub Kodeksu Wykroczeń.

Jak zorganizować wycieczkę MDP w 10 krokach:

1. Cel – co chcemy osiągnąć organizując wycieczkę, czy wyjazd będzie miał charakter szkoleniowy, czy wyłącznie integracyjny lub wypoczynkowy.
2. Termin/czas trwania – sprawdzamy czy nie koliduje z istotnymi datami takimi jak egzaminy, wydarzenia lokalne (np. Pierwsza Komunia Święta, zakończenie roku szkolnego itp.). Decydujemy, jak długo będzie trwał wyjazd i czy w czasie jego trwania jesteśmy w stanie zrealizować założony przez nas cel. Zwracamy uwagę, czy np. organizując wyjazd w wakacje lub ferie nie spełniamy warunków przepisu Art. 92p. 1. Ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty – o którym wspomniano powyżej.
3. Finanse – czy wycieczka będzie całościowo lub częściowo pokrywana ze środków własnych, z dotacji, itp. (UWAGA: warto, by przynajmniej częściowo rodzice adeptów pożarnictwa z MDP partycypowali w kosztach. Pozwala to uniknąć sytuacji, że dziecko po prostu nie przyjdzie na zbiórkę w dniu wyjazdu). Jeżeli wycieczka jest finansowana ze środków zewnętrznych, to zapoznajemy się dokładnie z warunkami dofinansowania. Pamiętamy o rozliczeniu się z rodzicami, jeżeli wpłacali pieniądze na wyjazd – zbieramy rachunki, przedstawiamy je – staramy się być w jak najwyższym stopniu transparentni.
4. Zgody – wyjazd osoby niepełnoletniej wymaga zgody rodziców/opiekunów prawnych. Zgoda powinna zawierać dane identyfikujące dziecko, kontakt do rodziców, informacje o stanie zdrowia dziecka. Jeżeli relacja z wycieczki ma zostać upubliczniona – zgodę na upublicznienie wizerunku dziecka (z wyłączeniem przypadku, gdy mamy już taką zgodę zawartą na udział dziecka w zajęciach MDP), podpisy rodziców/opiekunów prawnych (UWAGA: warto zebrać podpisy obojga rodziców/opiekunów, jeżeli nie mają ograniczenia władzy rodzicielskiej. Zdarzają się sytuacje, że zgodę na wyjazd wyraża tylko jeden z rodziców, drugi jest przeciw i jako organizujący wycieczkę znajdziemy się w sytuacji dosyć niewygodnej zabierając na wyjazd dziecko).
5. Rodzice – powinni zostać poinformowani o celu wycieczki, planie działań, czasie trwania, kosztach,  zasadach, które wprowadzamy w czasie trwania wycieczki. Doprowadzają dzieci na miejsce zbiórki i odbierają po zakończeniu wycieczki, jeżeli dziecko po zakończeniu wycieczki ma samo wracać do domu zalecamy posiadanie tego na piśmie z podpisem rodzica. Pomimo zgód warto dopytać rodziców o stan zdrowia dzieci, jak znoszą podróż autokarem, czy przyjmują na stałe jakieś leki itp. Warto zaznaczyć rodzicom również, co dziecko powinno zabrać w prowiancie i jak się ubrać oraz jakie zjeść śniadanie – żeby nie dochodziło do tak prozaicznych sytuacji, że dziecko jedzie w np. dwugodzinną podróż autokarem wyposażone w colę i chipsy, bez śniadania, a na wyprawę na Giewont w klapkach… Pamiętajmy, że nawet jeśli coś dla nas wydaje się logiczne – nie musi być logiczne dla wszystkich. Powinniśmy sporządzić listę rzeczy potrzebnych dziecku i odpowiednio wcześniej przekazać ją rodzicom.
6. Miejsce – zależnie od celu wycieczki, pory roku, czasu trwania. Zwracamy uwagę, iż np. wycieczka w góry, wycieczka rowerowa, wycieczka do Parku Narodowego wymagają od nas dodatkowych czynności (przewodnik, ilość uczestników na opiekuna, bilety wstępu itp.).
7. Autokar – korzystamy ze sprawdzonych przewoźników, podczas podróży dzieci siedzą, nie przemieszczają się w autokarze, nie obracają tyłem do kierunku jazdy, zachęcamy aby opiekunowie siedzieli na miejscach obok drzwi.
8. Bezpieczeństwo – odpowiadamy od momentu przejęcia dzieci od rodziców do momentu ich odebrania. Omawiamy z dziećmi, czego od nich wymagamy podczas wycieczki, w miarę możliwości staramy się mieć dzieci w zasięgu wzroku, wiemy jaki jest stan osobowy grupy, czy ktoś się oddalił i gdzie, co jakiś czas liczymy uczestników.
9. Leki – w przypadku potrzeby przyjmowania leków, które dziecko przyjmuje na stałe to my wydzielamy je.
10. Czas wolny – pojęcie, które należy wyrzucić ze swojego słownika. Dzieci bardzo szybko regenerują swoje siły i jeżeli my nie zapewnimy im celowej i bezpiecznej aktywności, to zapewnią ją sobie sami – prawdopodobnie mniej celową i dużo bardziej niebezpieczną aktywnością.

Podsumowując: wycieczka dla MDP może być dla dzieci wspaniałą przygodą. Może mieć ogromną wartość szkoleniową i będzie taką miała, jeżeli zostanie odpowiednio przygotowana.

Opracowanie i grafiki: Zespół projektowy „Stawiam na MDP! W drużynie siła!” na podstawie informacji Pawła Maciejny oraz Piotra Kozieł – Forum Instruktorów Ratownictwo i Edukacja Drużyn Pożarniczych

[Aktualizacja: 06.05.2024]